Sənətin izini tarixin harasından izləyə bilərik?
İlk adsız sənətçilərdən söz edən bütün sənət tarixləri, yazıldığı dövrün şüuru ilə, bəlkə də atalarımızın zehnində keçməyən mənalar icad etmişlər.Böyük bir ehtimalla, ovlanmaq üçün ov aləti, sığınmaq üçün sığınacaq edən insanlar əvvəlcə funksiya ilə ilgiliydiler.
Biz bilinən əhvalatı izləyəcəyiniz. İnsanoğlunun, insanlaşma müddətini yaşadığı ən uzun çağı Gedim Daş Dövrü olaraq adlandırırıq. Bu dövrdə təbiətin təqdim etdikləri ilə kifayətlənmək məcburiyyətində qalan insanlar, hər şeydən əvvəl növünün gələcəyə axını mübarizəsini verirlər. Müddət içində, həyat təcrübəsi nəticəsində, ilk texnikaları tətbiqi öyrənərlər. Daşa müxtəlif funksiyaları üçün forma verirlər. Atəşi taparlar. Ovçuluq qabiliyyəti inkişaf edir.Xatırladığımız dövrün əvvəllərində, insanlar bir-birinə sərbəst bağlarla bağlı kiçik birliklər halında yaşamağa başlayırlar. Bu birlikləri çox olaraq xarakterizə bəlkə daha doğrudur. Köhnə Daş dövrünün sonlarında "Klan" ortaya çıxar. Daş və eyni zamanda sümüklər və boynuzlar da alət istehsalı üçün istifadə edilməyə başlayır. Qida toplamaq üçün istifadə edilən alətlər çeşitlenir. Geyim bənzəri dəri parçalarını birləşdirmək üçün, sümükdən iynələr istifadə edilməyə başlanır. Mağaralar tərk edilir. Sığınacaq məqsədli məkanların istifadəsində daha seçici olunur
.Köhnə Daş dövrünün, Orta Daş Dövrü əvəz edir.
Yeni Daş dövrü kimi yazıçılar, bir növ inqilabçı dövr olaraq xarakterizə edilər. Məktəbdə Daş Dövrü olaraq da adlandırdığımızı bu dövrdə, daş alətlər cilalanır. Balta, və çapacaq kimi, yeni alətlər meydana gəlir. Təbii ki təməl vəsait daşdır. Ovçuluqdan yay-ox istifadə edilməyə başlanır. Bu dövrdə əkinçilik başlayır. Kənd təsərrüfatı müəyyən bir coğrafiyaya da bağlılığı tələb edir. İlk məskunlaşmaları da bu dövrdə olduğunu görərik.Daşın işlənməsi və istifadə edilməsinə baxılaraq edilən bu dönemleştirme, dünyanın müxtəlif bölgələrində fərqli tarixlərdə başlayır. Xüsusilə iqlim şəraiti, sulara yaxınlıq, insan fəaliyyətlərinin müxtəlif coğrafiyalarda ferqlıleşmesının başlıca faktorlaridir.Muxtelif bölgələrdə başlanğıclar fərqli da olsa, Yeni Daş Dövrü zehni proseslərdə eyni təsiri etdi. Həyat tərzləri dəyişdi. Əhali artır. İstehsal iqtisadiyyatına keçildi. Şəhərlər, dövlətlər, böyük dinlər, döyüşlər çağı gəldi.
Mağara şəkilləri, ilk heykəlciklər, diqqətlə edilmiş daş alətlər, divarlara çəkilmiş fiqurlar, mücərrəd işarələr Daş Dövründə ortaya çıxmışdır. Funksiyası nə olursa olsun, etdiyi obyektin digərindən daha fərqli, daha gözəl, daha həqiqi, daha sirrli olmasını düşünən insanlar bu dövrdə yaşamağa başladılar. Sənətkar ilə sənətçi arasındakı incə xəttin olduğu dövr bəlkə də elə Daş Çağıydı.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder